6+1 گزینه پیرامون اختراع مرگ

1

   رابرت بیلز یکشنبه اش را اینگونه آغاز کرد. لباس پوشید. قهوه خورد و به پرنده گانی خیره شد که گرگ و میش دم صبح توی آسمان می پریدند، بعد با خودش فکر کرد حالا در اُهایو باید شب فرا رسیده باشد. وقتی اُهایو را آهسته آهسته -همچون گام های مست یک اسب شوخ- شب فرا می گرفت پنجوالی رو به روشنی می رفت. رابرت بیلز وقتی گلوله هایش را می شمرد 9 کودک هنوز در خواب بودند. داشتند خواب دیوار می دیدند. که عین دیو بود. دیوارها و دیو ها اغلب به هم شبیهند. دیوارهای خشتی ترک ترک که از دل ترکهاش سبزه می روید موسم بهار. وقتی بیلز بند پوتین هاش را می بست آنها همچنان خواب دیوارها و کوچه ها را می دیدند که با لباس های نوروزی شان توش می دویدند اما کوچه ها تمام نمی شد کوچه ها به جای آنها لباس نوروز تن کرده بودند. وقتی رابرت بیلز مقابل خانه رسید کوچه در گرگ و میش هوا معمولی به نظر می رسید- و مگر آسمان همیشه غیر این بوده- آنها هنوز در خواب بودند؛ داشتند سفره هایی را می دیدند که توی کوچه ی غیر معمولی تکانده می شد. خواب عجیبی بود برای همین باز کوچه را ادامه دادند و باز سفره ها تکانده می شد. وقتی رابرت بیلز چشم از کوچه ی معمولی برداشت  بچه ها سفره هاشان را تکانده بودند و تنگ های ماهی را می دیدند که توی هوا رها می شد، ماهی های سه بال عین مارک آدیداس توی آسمان پنجوالی بود. وقتی رابرت بیلز با لگد در را گشود آنها هنوز خواب بودند. داشتند ماهی های سه بال را تعقیب می کردند. وقتی گلوله ها شلیک شد آنها هنوز خواب بودند داشتند برای همیشه به خواب می رفتند به خواب رفته بودند. وقتی رابرت بیلز پیت بنزین را رویشان می ریخت چشمش خورد- به شکلی بسیار تصادفی- به تکه های سرخ کوچکی که روی دیوار خشتی و نمور اتاق بودند. لحظه ای ایستاد. ماهی های سرخ کوچکی از خون 9 کودک افغان بر دیوار، سه پر، سه پر بال می زدند. آن صبحی که 9کودک افغان در خواب بودند و خواب هایی مرتبط  با نو شدن می دیدند اوهایو داشت تاریک می شد. تاریکی در برابرروشنایی. گزاره ای ازلی ابدی از دوتایی ترین دوتایی های عالم. مرگ و زنده گی.

رابرت بیلز- سرباز آمریکایی- در آن گرگ و میش 16 غیرنظامی افغان را که در خواب بودند به خواب ابدی رهنمون می سازد.

رسانه ها از جنون او گفتند و همسایگانش در اوهایو از مردم دوستی وی.

و آغازگر چنین مقالی همو بود که درجا مرا یاد به این عبارت بودلر رهنمون ساخت:

"پارادوکس این جاست که امر تازه، همواره با مرگ پیوند می خورد."

2

   در ژوئن سال 1996 پیرمردی ناگهان در وسط اتاق کارش ایستاد. دوربین را روشن کرد و در برابرش نشست. یکساعت تمام  بدون هیچ وقفه ای سخن گفت. وقتی سر بلند کرد رگه های اریب نور از لابه لای پنجره درون اتاق می تابید.

پیر بوردیو در آن صبح 66 ساله بود.

برداشت ذهنی او از تشریح موقعیتش سبب ساز منفور شدن وی از جامعه ی فرانسه شد. او را فیلسوف بدبین نام نهادند خیلی ها دوست داشتند مشتی حواله اش کنند. چیزی که پیرمرد66 ساله 60 دقیقه از آن سخن رانده بود مونولوگی بود مسنجم از کلماتی اریب- همچون جانِ آن نور تابستانی که رادیکال، بی واسطه و بی پرده؛ پیرامون شی ئی به نام تلویزیون می تابید. همان که از کودکی با نام جعبه ی جادویی توی بساط جمجمه ات فرو می کنند- و شاید هم به عنوان وسیله ای در جهت تردستی همچون کلاه و خرگوش- چه که شعبده بازی هنر غیاب نیست هنر حضور است به بدترین شکل ممکن.

 اما بوردیو پیش از آنکه به واسطه ی حملات مهلکش به ساختار رسانه- تلویزیون و مطبوعات- مورد لعن قرار بگیرد به تعبیری از برکلی تکیه کرده بود.

بودن یعنی دریافت شدن...

هراس بودن همیشه با انسان بوده. می توانیم نوعی هراس از مرگ تلقیش کنیم و به موازات میل ممتد جاودانه گی عمیق است. مبتذل ترین شکل اثبات بودن از همین مجرا می گذرد. رسانه.

آنچه بوردیو گفت و مورد لعن قرار گرفت چنان اظهر من الشمس بود- برای روشن بینان- که ثابت کردنش نیازی به زمان هم نداشت. به زودی این غول یک چشم – با همان تک چشمش- توانست همه را مرعوب خود کند. همه مغزهاشان را همچون کلافی سردرگم به رسانه سپردند تا او به دلخواهش برایشان چیزی مناسب ببافد. انسان برده ی رسانه شد و هر چه می گفت چشم بسته پذیرفته می شد.

بوردیو در آن صبح تابستانی از چنین ابتذالی هراسیده بود.

و قسم خورد به نابوده گی آن.

3

   در تونلی در نزدیکی مرکز تفریحی برن سوئیس اتوبوسی متعلق به کودکان بلژیکی تصادف می کند و چند کودک جان خود را از دست می دهند. بلافاصله این خبر در راس تمام خبرهای دنیا قرار می گیرد. رسانه ها برنامه های خود را قطع می کنند و از تونل می گویند و از اتوبوس و حتا پیام تسلیت سران کشورها را قرائت می کنند...زنده...

انگاره ی مرگ در اینجا به شکل غریبی چهره نشان می دهد. گویی از جهانی دیگر می آید...زمینی نیست و دچار است...دچار گونه ای عقوبت تلخ.

درست برعکس چهره ی مرگ در سرزمینی چون افغانستان یا سومالی یا عراق. که مرگ تصویر خود را از دست داده. زمینی است و عادی انگار...پیچ رسانه را باز می کنی و می گوید 20 نفر بر اثر بمب گذاری در عراق...عادی...آنقدر عادی که برای خود آن رسانه هم عادی می نماید. خبر بعد. اولین زایمان شبیه سازی شده ی شیر سفید!!!

کودک افغانی و کودک بلژیکی هر دو وارد تونل می شوند. هر دو کودکند اما پسوند جغرافیایی دردساز می شود تا در تونل به هنگام ملاقات مرگ یکی بخندد و یکی بگرید.

این مرگ است که شبیه سازی شده

توسط رسانه که درجات مرگ را تنظیم می کند.

مرگی که در رسانه اعلام می شود به شکلی از ابتذال برخوردار است.

این هنر شعبده بازی است.

هنر مبتذل حضور.

4

   آندرس برویگ 77 نفر را در روز روشن می کشد. به دادگاه می رود و در همان روز رسانه ها سعی می کنند او را روانی جلوه دهند. در باورشان نمی گنجد که یک سفید پوست دست به چنین اقدامی بزند!!! باید به گونه ای این لکه را از صورتشان بزدایند. پس در همان ابتدا او را روانی معرفی می کنند. دارای بیماری روانی حاد!!! این در حالی ست که تا به حال هیچ مدرکی دال بر معیوب بودن روان او به دست نیامده و اتفاقن از سلامت روان خوبی هم برخوردار است.

رسانه اما می گوید او بیمار است.

این رسانه است که بیمار است.

5

   محکوم عبدالصبور نام دارد. سرباز افغانی که در یک صبح بهاری 5 سرباز فرانسوی را می کشد. محکمه ی نظامی در پل چرخی کابل بر طبق قانون جزای عسکری افغانستان صبور را به مرگ محکوم می کند. خانواده اش می گویند او دچار بیماری روانی ست. مدارکش را ارائه کرده اند. اما افغان ها طالب مرگش هستند. شاید ترس از کشتن دیگری- از ما بهتران و عقوبتش- چنان ناممکن است و دشوار که لحظه ای به روان او اندیشیدن خطایی غیرقابل بخشش است.

رسانه ها می گویند تروریستی که پنج نفر را کشت.

پس او دچار مرگ است.

رسانه چنین می خواهد.

6   

   جیمز هلمز پیش از این به شهود رسیده بود. او درجه ی تباهی را می شناخت. او فضیلت فرسایش را دریافته بود. دانشجوی اخراجی دوره دکترای دانشگاه کلرادو و محقق جوانی که در سن 18 ساله گی چنان رساله ای ارائه داد که بسیاری او را دانشمند کوچک نامیدند. داستان دانشمند جوان مرا بسیار یاد فیلم سقوط می اندازد. شاهکار جوئل شوماخر. مردی که دست به اسلحه می برد تا حرفش را بزند. او یک به تنگ آمده است. تنگ آمده از فریب جامعه ی سرمایه داری و خرده روایتهاش. جیمز هلمز بسیار شباهت به مایکل داگلاس آن فیلم دارد. او در شبی از شب های گرم ژوئیه- همین چند شب پیش- به سینمای شهر می رود و با لباسی عجیب- توجه کنید که این لباس عجیب آنقدر برای تماشاچیان عادی بوده که وقعی هم به او نمی نهند وگرنه که همان ابتدا از مرگ جسته بودند. یاد ملخک افتادم که سه بار جست و...ملخک ها همانطور نشسته بر صندلی فریب و در انتظار نمایش بتمن!!!

و  جیمز هولمز با  چهره ای خونسرد حرفش را می زند...

نتیجه ی این گفتمان 12 کشته و بیست زخمی بوده تا به حال. می گویند او می خواسته دنیای خیال را با واقعیت جوش بدهد. ببیند چطور می شود کسانی که آرام نشسته اند  به تماشای فیلمی تیره - خیال- را با دهشتی اینچنینی-واقعیت- آزمود. کار او یک تحقیق بوده. تحیقیق بپیرامون مجاز بودن خیال و عملی بودن مرگ. ما چیز زیادی در باره ی ایده های  ذهن او نمی دانیم. فقط همین که رسانه توی گوشمان می خوانند که او یک جانی روانی بوده!!!

خودش در جایی گفته اگر من مسلمان بودم مرا تروریست می خواندند. اگر سیاه بودم مرا وحشی می نامیدند و حالا می گویند من روانی هستم...چون یک سفیدم...

جیمز هلمز...چنین گفت...

شلیک به رسانه.

تکلمه ای نو بر ایده ی بوردیو...

و اینکه امر نو همواره با مرگ پیوند می خورد.

6+1

   قبرستان ها در ابتدا در شهر بودند. در قلب شهر. بعد ها اندک اندک انسان ها قبرها را از خود راندند. قبرستان های کهنه را صاف کردند و روی استخوان ها آسفالت و چمن کشیدند. قبرستان ها به بیرون شهر انتقال یافت.

گزاره ی هراس از مرگ اینجا شکل دیگری می گیرد.

نترسید. گمان نداشتم که گزینه را ربطی به رسانه دهم اما چه کنم که خلف برحقش یعنی انسان وا داشتم به این نبش قبر.

انسان با پناه بردن به دامن رسانه سعی کرد اندیشیدن مرگ را به تعویق بیندازد. و رسانه هم داروی خوبی برای این ذائقه بود.

انسان مرگ را ناپدید کرد

عین مشعبد و کلاهش

همانطور که گورستان های درون شهری یک شبه ناپدید شدند

و مرگ امری کاذب شد که تنها در چهارچوب رسانه ملموس بود و قابل پذیرش...

و انسان...

و مرگ...

و رسانه...